An toàn giao thông khi vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng

An toàn giao thông khi vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng là nỗi trăn trở không chỉ với nhà vận tải mà cả với cơ quan quản lý, và cả với người tham gia giao thông. Bởi kích thước, trọng lượng, hình dáng đặc biệt của loại hàng này khiến mỗi chuyến đi giống như “đánh vật” trên đường – chỉ cần một sơ suất nhỏ cũng có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng. Điều này đặc biệt đúng trên các tuyến giao thông phức tạp, đường hẹp, cầu yếu, địa hình hiểm trở, hoặc khu vực đông dân cư.

Trong bài viết này, tôi chia sẻ những rủi ro phổ biến khi vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng – những tình huống mà nếu bạn là chủ hàng hay đơn vị logistics, chắc chắn phải hiểu rõ trước khi phương tiện lăn bánh. Vừa giúp bạn chủ động hơn trong khâu chuẩn bị, vừa hạn chế tối đa nguy cơ, thiệt hại có thể xảy ra trên đường.

Những rủi ro thường gặp trong quá trình vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng

Bạn từng nhìn thấy một chiếc xe kéo rơ-mooc dài hàng chục mét, cồng kềnh, lù lù tiến vào một con đường hẹp chưa? Hàng trăm ánh mắt đổ dồn, dòng phương tiện bị chặn lại, người đánh tín hiệu lăng xăng với còi và đèn, tài xế căng thẳng mồ hôi vã ra… Đó là hình ảnh không hiếm khi vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng - một lĩnh vực đòi hỏi độ chính xác gần như tuyệt đối.

Nếu bạn chưa hiểu rõ, thì cùng xem qua khái niệm 1 chút nhé.

Hàng siêu trường siêu trọng là gì?

Là những kiện hàng có kích thước hoặc trọng lượng vượt quá giới hạn cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật giao thông đường bộ (ví dụ: dài trên 20m, cao trên 4.2m, nặng trên 32 tấn). Phổ biến như thiết bị nhà máy điện, tua-bin, nồi hơi, thân cột điện gió...

Tìm hiểu thêm về khái niệm hàng siêu trường siêu trọng.

Dưới đây là những rủi ro lớn thường gặp mà tôi hay tư vấn cho khách ngay từ khi lập phương án vận chuyển:

1. Rủi ro va chạm, lật xe do không kiểm tra kỹ lộ trình

Với hàng cồng kềnh, chỉ một khúc cua gắt hoặc cây cầu yếu là có thể “nghẽn mạch”. Một lần tôi từng chứng kiến lô hàng tua-bin gió bị mắc kẹt tại một đoạn cua ở miền Trung chỉ vì khảo sát thấy chiều rộng đường là 6m, nhưng chưa tính hết thực tế có một cột điện ven đường làm giảm cự ly cua vòng của xe… Việc này khiến cả đoàn xe phải dừng lại gần nửa ngày để xử lý, vừa tốn tiền, vừa bị chậm lịch giao hàng.

Xe siêu trường siêu trọng bị lật ngang (Ảnh: plo.vn)

2. Lỗi kỹ thuật của phương tiện chuyên dụng

Hệ thống phanh, thủy lực không đảm bảo, hoặc đơn giản như bánh xe mòn, trục rơ-mooc bị rung... cũng có thể gây tai nạn nghiêm trọng. Nhớ đợt năm ngoái, một chiếc xe chở nồi hơi 80 tấn bị đứt trục giữa khiến hàng lệch khỏi khung, phải đưa cẩu cứu hộ tới giải nguy cả giờ đồng hồ. Tất nhiên, đây là trách nhiệm của đơn vị vận tải, nhưng nếu bạn là chủ hàng thì cũng cần quan tâm để đảm bảo chọn đối tác có uy tín.

3. Mất an toàn cho người đi đường

Do kích thước hàng hóa lớn, độ che khuất tầm nhìn cao, phương tiện chậm và khó điều khiển, nên nguy cơ tai nạn với người đi xe máy, người đi bộ khá cao – đặc biệt tại khu vực dân cư đông đúc. Thực tế có trường hợp, người dân tò mò đi gần để xem hoặc chụp ảnh, không để ý tới khoảng hành lang an toàn rồi xảy ra va chạm cọ quẹt đáng tiếc.

4. Hạn chế phối hợp giữa các bên

Một trong những rủi ro “âm thầm” nhưng nguy hiểm là phối hợp kém giữa các bên tham gia: tài xế – điều phối – bảo vệ dẫn đoàn – thậm chí cả cảnh sát giao thông. Nếu thiếu nhất quán trong thông tin, thì dễ xảy ra tình trạng “ông nói gà, bà hiểu vịt” gây ách tắc, chạy sai tuyến hoặc phải quay đầu giữa đường. Chuyến đi có thể biến thành chuyến “cứu hộ”.

5. Yếu tố thời tiết và địa hình

Mỗi lần vận chuyển thiết bị điện lực lên khu vực vùng địa hình đồi núi, chúng tôi đều phải cân nhắc kỹ về dự báo thời tiết và điều kiện mặt đường: Mưa to, sạt lở, trơn trượt… là những rủi ro không thể chủ quan. Bạn không thể lái cả trăm tấn thép lên đồi đất trong đêm mưa ròng rã – đó có thể là bài học được “đổi” bằng khá nhiều chi phí từ nhiều đơn vị vận tải.

Xe siêu trường siêu trọng trên đường đồi núi

Còn nhiều điều liên quan tới an toàn mà chúng ta cần bàn tiếp – đặc biệt là các quy định pháp lý khi vận chuyển loại hàng hóa đặc biệt này. Cùng đến phần tiếp theo để hiểu rõ hơn về khung pháp lý liên quan.

Quy định pháp luật liên quan đến an toàn giao thông cho hàng siêu trường siêu trọng

Chúng ta vừa điểm qua những rủi ro thường gặp trong quá trình vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng. Để hạn chế tối đa những rủi ro ấy, hệ thống pháp luật Việt Nam đã ban hành nhiều quy định cụ thể nhằm đảm bảo an toàn giao thông trong quá trình vận chuyển loại hàng đặc thù này.

Vậy pháp luật Việt Nam quy định thế nào về việc vận chuyển những "gã khổng lồ" này?

Giấy phép lưu hành đặc biệt – bắt buộc phải có

Theo Thông tư 39/2024/TT-BGTVT, các phương tiện vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng đều phải có Giấy phép lưu hành đặc biệt do Cục quản lý đường bộ hoặc Sở GTVT cấp.

Nếu lô hàng của bạn có chiều dài vượt quá 20 mét, chiều rộng trên 2.5 mét, trọng lượng toàn bộ tổ hợp trên 48 tấn — thì chắc chắn nằm trong diện phải xin loại giấy phép đặc biệt này.

Mỗi giấy phép được cấp cho từng hành trình cụ thể, trong khoảng thời gian cụ thể. Và lưu ý quan trọng: không có chuyện “xin một lần dùng mãi”, mà phải xin lại khi thay đổi tuyến đường, phương tiện, hay loại hàng hóa.

Vinalogs nhận lô hàng siêu trường tại cảng Hải Phòng

Quy định về thời gian và tuyến đường lưu thông

Để giảm thiểu ách tắc giao thông hoặc tai nạn ngoài ý muốn, hàng siêu trường siêu trọng thường chỉ được phép lưu thông vào khung giờ nhất định – chủ yếu là ban đêm, từ khoảng 22h đến 5h sáng.

Ngoài ra, quy định cũng nêu rõ phải chọn tuyến đường phù hợp: có độ chịu lực cao, không đi qua cầu yếu, hầm chật hoặc đoạn đường dân cư đông đúc. Một số tuyến cần khảo sát kỹ hoặc thậm chí phải xin ý kiến của chính quyền địa phương.

Tôi có đối tác từng vận chuyển một turbine điện gió đi từ cảng Thị Vải lên Tây Nguyên. Chỉ khâu chọn tuyến và xin phép thôi đã mất… nửa tháng. Nhưng nhờ vậy, hành trình không gặp vướng mắc và tiết kiệm được chi phí phát sinh và không bị đình trệ trên đường.

Yêu cầu về kèm xe và cảnh báo an toàn

Pháp luật cũng quy định rõ: đoàn xe vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng phải có xe dẫn đường, xe hộ tống. Trên xe phải gắn biển cảnh báo, đèn tín hiệu, cọc tiêu, và kèm theo các thiết bị cảnh báo ban đêm như đèn quay, vạch phản quang...

Nhiều lúc bạn sẽ thấy cả đoàn xe dài loằng ngoằng, có xe mở đường chạy trước cả vài trăm mét. Đó không phải… "làm màu", mà là yêu cầu bắt buộc theo quy định.

—

Nắm chắc các quy định này không chỉ giúp doanh nghiệp bạn tuân thủ pháp luật, mà còn chủ động trong kế hoạch, hạn chế tối đa thời gian chờ đợi và chi phí phát sinh.

Tiếp theo, chúng ta sẽ xem xét những giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả và đảm bảo an toàn giao thông khi vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng trên thực tế.

Giải pháp nâng cao an toàn giao thông khi vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng

Sau khi đã nắm được những rủi ro và quy định pháp luật, câu hỏi lớn đặt ra là: Làm thế nào để vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng một cách an toàn, hạn chế tối đa va chạm, sự cố trên đường? Trong phần này, tôi sẽ chia sẻ những giải pháp thiết thực và đã được áp dụng thành công trong thực tế vận tải đường bộ.

1. Lập kế hoạch hành trình chi tiết trước khi di chuyển

Không giống như xe tải thông thường, việc điều phối xe siêu trường siêu trọng yêu cầu lên kế hoạch tỉ mỉ: cung đường nào phù hợp? Cầu cống, hầm chui có đảm bảo an toàn không? Thời điểm nào trong ngày thích hợp để di chuyển mà không gây ùn tắc?

Tôi biết có một đơn vị vận chuyển thiết bị tua-bin gió từ cảng về Tây Nguyên. Nếu đi theo tuyến quốc lộ bình thường thì phải vượt qua vài cây cầu yếu. Sau khi khảo sát, đội vận hành đã phải xin phép đi tuyến vòng xa hơn, mất thêm 40 km nhưng đảm bảo cho toàn bộ hành trình được an toàn.

Trong công tác lập kế hoạch, nhất định phải có sự phối hợp giữa bộ phận điều hành vận tải, lái xe, kỹ thuật viên và đôi khi cả công an giao thông.

2. Sử dụng xe chuyên dụng và thiết bị hỗ trợ

Không thể dùng xe container thông thường để chở hàng lớn gấp 2, 3 lần kích thước container tiêu chuẩn. Các doanh nghiệp thường dùng phương tiện chuyên dụng như:

• Moóc rút (Trailer extendable): có thể điều chỉnh chiều dài linh hoạt theo kích cỡ hàng.
• Moóc thủy lực (Hydraulic modular trailer): dùng để vận chuyển khối hàng nặng đến hàng trăm tấn với khả năng phân phối tải trọng đều trên mặt đường.
• Xe đầu kéo công suất lớn, có gắn định vị GPS để theo dõi hành trình sát sao.

Ngoài xe cộ, các thiết bị phụ trợ như cọc tiêu, biển cảnh báo, đèn tín hiệu, xe dẫn đường cũng đóng vai trò quan trọng để cảnh báo người đi đường và giữ an toàn cho đoàn xe.

3. Đào tạo nhân sự và phối hợp với lực lượng chức năng

Người lái xe siêu trường siêu trọng không chỉ cần bằng FC mà còn cần thần kinh thép. Tôi từng nghe một người anh trong ngành nói vậy.

Thực tế, tài xế và đội ngũ kỹ thuật khi tham gia vận chuyển loại hàng hóa này cần trải qua quá trình huấn luyện cực kỳ khắt khe. Ngoài kỹ năng xử lý phương tiện, họ còn cần hiểu rõ đặc điểm hàng hóa, nhận biết rủi ro trên đường và phối hợp nhịp nhàng với các đơn vị hỗ trợ.

Nhiều hành trình được lên phương án bảo vệ từ trước, thậm chí có sự tham gia của CSGT, Thanh tra giao thông hoặc bộ đội biên phòng (nếu liên quan tới hàng đi qua vùng biên). Vai trò của các lực lượng này là điều tiết giao thông, ngăn tai nạn đáng tiếc xảy ra do người dân không biết có phương tiện siêu trường đang lưu thông.

Một số công ty logistics lớn còn triển khai quy trình kiểm tra an toàn trước hành trình – giống như check-list máy bay. Có những buổi họp ngắn giữa tài xế, kỹ thuật viên và người điều hành để rà soát lại toàn bộ phương án, vị trí đứng người hỗ trợ, cách xử lý tình huống khẩn cấp...

Những giải pháp trên không phải là sáng kiến sách vở, mà là kinh nghiệm thực tế từ nhiều chuyến vận chuyển thiết bị công trình, máy xúc cỡ lớn mà tôi từng tham gia triển khai hoặc chứng kiến. Tất cả đều chung một mục tiêu duy nhất: đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người và phương tiện trên đường.

Lời kết

Vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng luôn là một trong những hoạt động đặc thù và tiềm ẩn nhiều rủi ro trong ngành logistics. Từ nguy cơ lật xe, va chạm giao thông, cho tới ảnh hưởng tới kết cấu hạ tầng giao thông — mỗi giai đoạn trong quy trình vận chuyển đều đòi hỏi sự cẩn trọng cao độ và chuyên môn vững vàng từ các bên tham gia. Hiểu rõ các rủi ro là bước đầu tiên để nâng cao nhận thức và đảm bảo quá trình vận chuyển diễn ra suôn sẻ.

Các quy định pháp luật hiện hành đã quy định khá rõ ràng về loại phương tiện, phương án vận chuyển cũng như trách nhiệm của các chủ thể liên quan. Tuy nhiên, để thực sự đảm bảo an toàn giao thông khi vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng, doanh nghiệp cần chủ động triển khai các giải pháp đồng bộ như khảo sát tuyến đường, xin phép đầy đủ, phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng và sử dụng đội ngũ tài xế có kinh nghiệm. An toàn không chỉ là trách nhiệm, mà còn là giá trị cốt lõi đối với bất cứ đơn vị vận tải nào, nhất là khi vận chuyển loại hàng quá khổ quá tải.