Tiếng Việt
FOB là gì? Khám phá điều khoản giao hàng phổ biến trong Incoterms 2020
Trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, hiểu rõ FOB là gì là bước căn bản mà mọi người làm trong ngành cần nắm vững. Điều kiện giao hàng này là một trong những quy tắc được sử dụng phổ biến trong thương mại quốc tế, giúp quy định rõ ràng trách nhiệm và rủi ro giữa người mua và người bán.
Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn chi tiết về điều kiện giao hàng FOB, vai trò của nó trong Incoterms 2020, và khi nào nên áp dụng FOB để giao dịch hiệu quả.
Giới thiệu về Incoterms và tầm quan trọng trong thương mại quốc tế
Incoterms(International Commerce Terms) là bộ quy tắc quốc tế do Phòng Thương mại Quốc tế (ICC) thiết lập, nhằm quy định trách nhiệm của người bán và người mua trong hợp đồng ngoại thương.
Kể từ khi ra đời vào năm 1936, Incoterms đã trải qua nhiều lần sửa đổi (1953, 1967, 1976, 1980, 1990, 2000, 2010) nhằm đáp ứng sự thay đổi và phát triển của thị trường toàn cầu. Phiên bản hiện tại là Incoterms 2020, gồm 11 điều khoản, được chia thành 4 nhóm chính:
- Nhóm E: EXW (Ex Works)
- Nhóm F: FCA (Free Carrier), FAS (Free Alongside Ship), FOB (Free on Board)
- Nhóm C: CFR (Cost and Freight), CIF (Cost, Insurance, and Freight), CPT (Carriage Paid To), CIP (Carriage and Insurance Paid To)
- Nhóm D: DAP (Delivered At Place), DPU (Delivered at Place Unloaded), DDP (Delivered Duty Paid)
FOB là một trong những điều khoản quan trọng thuộc nhóm F và được sử dụng phổ biến trong giao dịch xuất nhập khẩu nhờ sự phù hợp với tập quán thương mại quốc tế.
FOB là gì? Ý nghĩa của điều kiện giao hàng FOB trong Incoterms 2020
FOB (Free on Board), hay còn gọi là "Giao hàng lên tàu" là một điều kiện giao hàng quy định rằng người bán hoàn thành trách nhiệm khi hàng đã được xếp lên boong tàu tại cảng xuất khẩu. Tại thời điểm này, trách nhiệm và rủi ro đối với hàng hóa sẽ chuyển từ người bán sang người mua.
Trách nhiệm của người bán và người mua khi sử dụng FOB
- Người bán: Có trách nhiệm đưa hàng từ kho ra cảng xuất khẩu, thực hiện thủ tục hải quan, và chịu mọi chi phí liên quan đến việc đưa hàng lên tàu. Người bán không chịu chi phí vận tải biển quốc tế hay phí bảo hiểm.
- Người mua: Chịu chi phí cước vận chuyển quốc tế, phí bảo hiểm (nếu có), và các chi phí nhập khẩu. Người mua cũng cần làm thủ tục hải quan nhập khẩu tại quốc gia đích và vận chuyển hàng đến kho của mình.
Trong điều kiện FOB, điểm chuyển giao rủi ro là lan can tàu tại cảng xếp hàng. Điều này có nghĩa là nếu hàng hóa bị hư hại hoặc tổn thất sau khi đã xếp lên tàu, trách nhiệm sẽ thuộc về người mua.
Giá FOB gồm những chi phí gì?
Giá FOB bao gồm:
- Chi phí vận chuyển từ kho đến cảng xuất khẩu
- Chi phí làm thủ tục hải quan xuất khẩu
- Thuế xuất khẩu (nếu có)
Giá FOB không bao gồm chi phí vận chuyển đường biển quốc tế và phí bảo hiểm. Trong hợp đồng, cần ghi rõ tên cảng xếp hàng để tránh nhầm lẫn, ví dụ: FOB Cát Lái, Việt Nam.
Phân biệt giữa FOB và CIF trong giao dịch quốc tế
FOB và CIF (Cost, Insurance, and Freight) là hai điều khoản được sử dụng phổ biến trong Incoterms và có nhiều điểm giống nhau nhưng cũng có những khác biệt nhất định.
Điểm giống nhau giữa FOB và CIF
- Cả hai điều khoản đều có điểm chuyển giao rủi ro tại cảng xếp hàng.
- Người bán chịu trách nhiệm làm thủ tục hải quan xuất khẩu.
- Người mua chịu trách nhiệm làm thủ tục hải quan nhập khẩu.
Điểm khác nhau giữa FOB và CIF
- Với CIF, người bán phải mua bảo hiểm cho hàng hóa và chịu chi phí vận tải biển quốc tế cho đến cảng đích. Điều này mang lại sự an tâm hơn cho người mua khi giao dịch quốc tế.
- FOB không bao gồm chi phí bảo hiểm và vận chuyển quốc tế, trách nhiệm vận chuyển sau khi hàng lên tàu hoàn toàn thuộc về người mua.
Khi nào nên sử dụng điều khoản FOB?
FOB thường được sử dụng trong giao dịch hàng hóa vận tải biển, đặc biệt là hàng rời hoặc hàng không yêu cầu bảo hiểm cao. Điều khoản này phù hợp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực xuất nhập khẩu tại Việt Nam, do chi phí vận chuyển và bảo hiểm được tối ưu hóa cho người mua. Tuy nhiên, trong vận tải hàng không, điều khoản này ít được sử dụng và thường thay bằng các điều khoản khác như FCA hoặc EXW để thuận tiện hơn.
Những lưu ý khi sử dụng FOB trong hợp đồng xuất nhập khẩu
- Ghi rõ cảng xếp hàng: Trong hợp đồng, cần ghi rõ cụm từ "FOB" đi kèm tên cảng xếp hàng để tránh hiểu nhầm về nơi chuyển giao trách nhiệm.
- Hiểu rõ trách nhiệm và chi phí của từng bên: Việc hiểu rõ trách nhiệm của người bán và người mua khi sử dụng FOB sẽ giúp tránh được những tranh chấp phát sinh không đáng có.
- Phân biệt FOB và các điều khoản tương tự: Để tránh nhầm lẫn với các điều khoản như CFR hay CIF, hãy chắc chắn rằng tất cả các bên trong hợp đồng đều hiểu rõ về FOB.
Các yếu tố cần cân nhắc khi lựa chọn điều khoản FOB
Ngoài việc hiểu rõ về trách nhiệm và chi phí của từng bên, việc lựa chọn FOB trong một hợp đồng cũng cần phải cân nhắc một số yếu tố như:
- Loại hàng hóa: Nếu là hàng hóa dễ bị hư hại trong quá trình vận chuyển, có thể cân nhắc các điều khoản bảo hiểm như CIF.
- Địa điểm giao hàng: Các cảng xuất khẩu và nhập khẩu có ảnh hưởng lớn đến chi phí và rủi ro trong quá trình vận chuyển.
- Thủ tục hải quan: Các quy định về thủ tục hải quan xuất khẩu và nhập khẩu có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng FOB. Việc này đặc biệt quan trọng khi làm thủ tục nhập khẩu tại cảng đích.
Kết luận
FOB là một điều khoản giao hàng quan trọng trong Incoterms 2020, được sử dụng phổ biến trong các hợp đồng xuất nhập khẩu, đặc biệt là vận tải biển. Việc nắm vững FOB là gì và trách nhiệm của từng bên trong giao dịch sẽ giúp các doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa chi phí. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về FOB và có thể áp dụng một cách hiệu quả trong công việc của mình.
